Ημερομηνία: 17 Ιανουαρίου 2022

 

 

Το Σάββατο 15 Ιανουαρίου 2022 δορυφόροι αποθανάτησαν την ισχυρότατη έκρηξη του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Hunga Tonga-Hunga Ha'apai (εικόνα 1).

 

Εικόνα 1: Υποθαλάσσιο ηφαίστειο Hunga Tonga-Hunga Ha'apai

 

Η έκρηξη προκάλεσε τσουνάμι ύψους 1,5μ που έπληξε την πρωτεύουσα της Τόνγκα (Nuku'alofa) η οποία βρίσκεται 65 χιλιόμετρα νότια του ηφαιστείου ενώ προκάλεσε κρουστικό κύμα το οποίο ακούστηκε έως την Αλάσκα (εικόνα 2).

 

Εικόνα 2: Εικονική εξέλιξη της έκρηξης

 

Το πιο ενδιαφέρον μέρος όμως της έκρηξης αυτής ήταν η δημιουργία βαρυτικού κύματος το οποίο διέτρεξε την επιφάνεια της Γης αυξομειώνοντας απότομα την ατμοσφαιρική πίεση σε κατά τόπους σταθμούς (εικόνα 3).

 

Εικόνα 3: Αποτύπωση του βαρυτικού κύματος (gravity wave) κατά τα πρώτα δευτερολεπτα της έκρηξης - το βαρυτικό κύμα προηγείται του νεφικού, αλοιώνοντας την πέριξ της έκρηξης περιοχή.

 

Δείτε το βιντεο ΕΔΩ

 

Στην χώρα μας έφτασε μετά από περίπου 17 ώρες έχοντας διανύσει απόσταση ~17.350 χλμ - η είσοδος του έγινε από ΒΑ (εικόνα 4) με την διαδρομή να αποτελεί την συντομότερη σε ευθεία από την περιοχή  της έκρηξης.

 

Εικόνα 4: Μονοπάτι βαρυτικού κύματος λόγω της έκρηξης του ηφαιστείου στο αρχιπέλαγος Tonga

 

Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον σημείο αποτελεί το σημείο συμβολής του πλανητικού αυτού κύματος - σε όλες τις υπόλοιπες περιοχές αποτυπώθηκε με δυο ατμοσφαιρικές διαταραχές διαφορετικού χρόνου εκδήλωσης.

Η μελέτη δείχνει ως σημείο συμβολής την νότια Αλγερία (εικόνες 5,6).

 

Εικόνα 5: Σημείο συμβολής του βαρυτικού κύματος

 

Εικόνα 6: Σημείο συμβολής του πλανητικού κύματος στην νότια Αλγερία.

 

Η περιοχή αποτελεί τμήμα της Σαχάρας και ως εκ τούτου δεν έχει εγκατεστημένο μετεωρολογικό σταθμό ώστε να είχαμε δεδομένα της συμβολής. Εικάζεται πως στο σημείο αυτό η ατμοσφαιρική πίεση εκτοξεύτηκε σημαντικά πάνω από τα 2-3 hPa που κατέγραψαν οι μετεωρολογικοί σταθμοί σε άλλες περιοχές κατά την μετωπική διέλευση.

Στο χρονικό αυτό σημείο (ξημερώματα Κυριακής 16 Ιανουαρίου 2022) το φαινόμενο δεν ολοκληρώθηκε μιας και οι συμβολές θα συνεχιστούν και τις επόμενες ημέρες με εναλλασόμενα κύματα τα οποία θα διατρέχουν την επιφάνεια του πλανήτη δημιουργώντας νέες συμβολές. Παράλληλα σε μετεωρολογικό επίπεδο οι συμβολές αυτές θα δημιουργούν απότομα αντικυκλωνικά ή υφεσιακά πεδία εξαρτώμενα της φοράς, της έντασης και του πλάτους του κύματος.

 

 

Δημήτρης Καμπόλης

Φυσικός, κατεύθυνσης περιβάλλοντος και μετεωρολογίας - MSc

AMS member

YouWeather.com